Wypadek przy pracy(Nieszczęśliwe Zdarzenie Zawodowe)
Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie, które charakteryzuje się czterema cechami występującymi jednocześnie:
1.nagłością– określenie tego, jakie zdarzenie jest zdarzeniem nagłym, a jakie zdarzenie nie ma cechy nagłości, doprecyzowały orzeczenia sądowe. Przyjmuje się, że co do zasady zdarzenie będące wypadkiem przy pracy powinno zadziać się w ciągu trwania dnia pracy (np. porażenie prądem elektrycznym, upadek na schodach, wypadek samochodowy; poranny stres wynikający z rozmowy pracownika z przełożonym skutkujący zawałem serca tuż przed zakończeniem pracy).
2.przyczyną zewnętrzną – czyli taką, która nie wynika z wewnętrznych uwarunkowań organizmu pracownika, np. choroby; do przyczyn zewnętrznych zaliczyć można np. brak osłony na maszynie, uszkodzone urządzenie, działanie innych osób lub zadziałanie sił przyrody; z orzecznictwa sądowego wynika, że przyczyna zewnętrzna nie musi być wyłączną przyczyną wypadku – może nastąpić splot przyczyny zewnętrznej z przyczyną tkwiącą w organizmie człowieka, ale przy tym ważne jest, aby stanowiła ona przyczynę sprawczą zdarzenia, np. nadmierny wysiłek fizyczny powodujący zawał serca.
3.związkiem z pracą,czyli nastąpiło:
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
• podczas wykonywania czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy w drodze między siedzibą zakładu pracy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze sto-sunku pracy.
4.urazem lub śmiercią – które definiuje się jako uszkodzenie tkanek ciała lub narządów wewnętrznych pracownika w wyniku zadziałania czynnika zewnętrznego. Będą to np. skaleczenia, rany, złamania kończyn, amputacje, oparzenia (także chemiczne), odmrożenia, zatrucia, skutki duszenia, działania promieniowania, ale także wstrząs psychiczny, będący reakcją na stres. Uraz nie musi skutkować niezdolnością do pracy (zwolnieniem lekarskim).
Ustalenia dotyczące wypadku przy pracy pracownika dokumentowane są w protokole ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy według wzoru określonego w załączniku do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego podczas:
• wykonywania pracy lub współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
• wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,
• wykonywania innych czynności, które opisuje ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Dokumentowanie tego rodzaju wypadku odbywa się w karcie wypadku przez podmiot związany z poszkodowanym (lub poszkodowanymi) zgodnie z ustawą i rozporządzeniem w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia.
Rodzaje wypadków przy pracy
1.Śmiertelny wypadek przy pracy – śmierć w wyniku wypadku następuje w okresie do 6 miesięcy od daty wypadku.
2.Ciężki wypadek przy pracy – to taki wypadek, który powoduje ciężkie uszkodzenie ciała np. utratę wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenia ciała albo rozstrój zdrowia naruszający podstawowe funkcje organizmu. Ciężkie uszkodzenie ciała, to także zagrażająca życiu lub nieuleczalna choroba, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
3.Wypadek powodujący czasową niezdolność do pracy (tzw. lekki wypadek przy pracy) – każdy inny wypadek niewyczerpujący znamion wypadku śmiertelnego i ciężkiego.
4.Zbiorowy wypadek przy pracy – zdarzenie wypadkowe, w wyniku którego poszkodowane są co najmniej 2 osoby.
Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy i odpowiedzialność za to ponosi pracodawca, na podstawie przepisów prawa cywilnego przysługują:
-jednorazowe odszkodowanie za uszczerbek majątkowy (art. 444 § 1 kc) – świadczenie to może zostać przyznane z tytułu poniesionych kosztów wynikłych z powstania uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, tj. kosztów leczenia, specjalnej pielęgnacji i opieki, przyuczania do nowego zawodu;
-zadośćuczynienie pieniężne za uszczerbek niemajątkowy (art. 445 § 1 kc)– sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, którego celem jest złagodzenie jej skutków;
-renty (art. 444 § 2 kc)– przyznana przez sąd renta powinna rekompensować uszczerbek w dochodach poszkodowanego, powstały w wyniku wypadku przy pracy.
Z roszczeniem do pracodawcy mogą także zwrócić się członkowie rodziny poszkodowanego, który w wyniku wypadku przy pracy poniósł śmierć. Przysługują im wówczas:
-jednorazowe odszkodowanie za uszczerbek majątkowy (art. 446 § 3 kc) – świadczenie to może zostać przyznane przez sąd, jeżeli wskutek śmierci pracownika nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej;
-zadośćuczynienia pieniężne za uszczerbek niemajątkowy (art. 446 § 4 kc– sąd może przyznać członkom rodziny odpowiednią sumę pieniężną za doznane cierpienie psychiczne i fizyczne.